Προσφυγική κρίση Ουκρανίας και η βασική διαφορά από άλλες εισροές προσφύγων.
Τις τελευταίες μέρες γινόμαστε μάρτυρες μιας θλιβερής κατάστασης όπου γυναίκες και παιδιά από την Ουκρανία περνάνε τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Μολδαβίας για να αποφύγουν την κόλαση του πολέμου. Ιδιαίτερη εντύπωση κοιτώντας τις εικόνες προκαλεί το γεγονός ότι δεν πρόκειται για τις ίδιες εικόνες με εκείνες από τις ροές από Συρία και Αφγανιστάν, δηλαδή νέους άνδρες ή οικογένειες με όλα τα μέλη της ή ακόμα ασυνόδευτα ανήλικα…
Οι νέοι μέχρι 60 ετών με κρατική παρότρυνση αλλά και με θέληση και υψηλό αίσθημα πατριωτισμού έμειναν πίσω να φυλάνε Θερμοπύλες, ενώ άλλοι 60.000 άντρες πέρασαν τα σύνορα εγκαταλείποντας την άνεση και την ειρήνη άλλων χωρών που διέμεναν ερχόμενοι σε πολεμική ζώνη για να προστατεύσουν την συνέχεια του ουκρανικού πολιτισμού και της ουκρανικής δημοκρατίας.
Διαβάζοντας, μελετώντας την ιστορία, φαίνεται ότι πάντα μετά από μια πανδημία ακολουθεί πόλεμος. Αυτή η εξέλιξη συμβαίνει για να αλλάξει τα δεδομένα ισχύος στον κόσμο. Στην πραγματικότητα αυτή την φορά δεν είναι η εμπλοκή ανάμεσα σε Ρωσία και Δύση αλλά ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα. Το κύριο μέλημα είναι ποιος θα πάρει την πρώτη θέση στην παγκόσμια αγορά και ποιος θα έρθει δεύτερος. Μεταξύ άλλων έτσι δικαιολογείται και η είσοδος της Ινδίας όλο και πιο ενεργά στο μαραθώνιο για την κρίση στην Ουκρανία. Όλο και περισσότερο γίνεται κατανοητό ότι παρόλο που ο πόλεμος ξεκίνησε με ρουκέτες για λίγες σπιθαμές γης και ένα τρακαρισμένο εγωισμό ο πραγματικός στόχος του είναι η κυριαρχία στην παγκόσμια οικονομία.
Σε αυτό το πλαίσιο η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μου θυμίζει την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990. Ο Πόλεμος του Κόλπου (2 Αυγούστου 1990 – 28 Φεβρουαρίου 1991) ήταν πολεμική σύρραξη μεταξύ διεθνούς συμμαχίας από τουλάχιστον 31 κράτη υπό την καθοδήγηση των Η.Π.Α. και την εξουσιοδότηση του Ο.Η.Ε. κατά του Ιράκ, για την απελευθέρωση του Κουβέιτ. Ο Πόλεμος ξεκίνησε με την εισβολή του Ιράκ στις 2 Αυγούστου 1990, με την δικαιολογία ότι το Κουβέιτ κάνει γεωτρήσεις για πετρέλαιο υπό κλίση και έτσι «κλέβει» ιρακινό πετρέλαιο. Αμέσως μετά την εισβολή, υποβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις από τον Ο.Η.Ε. και τελικώς οι εχθροπραξίες άρχισαν μετά τις 15 Ιανουαρίου 1991, οι οποίες και κατέληξαν στην ολοκληρωτική νίκη των συμμαχικών δυνάμεων.
Η Ουκρανία είναι ένα κράτος ανεξάρτητο από την διάλυση της σοβιετικής ένωσης. Έχει κυβέρνηση εκλεγμένη δημοκρατικά και δεν υπήρξε ποτέ καμία αμφισβήτηση εσωτερικά για την κυβέρνηση της χώρας πράγμα που φάνηκε και στην ενότητα των Ουκρανών. Ο φόβος της Ρωσίας είναι ξεκάθαρα η διασφάλιση των συνόρων της από την «επικίνδυνη συμμαχία του NATO». Η διαχείριση της εισβολής από την Ρωσία του Βλ. Πούτιν θυμίζει τις αυτοκρατορίες που λειτουργούν πολύ συχνά δημιουργώντας μία μικρή ομάδα -«συμμορία»- εκλεκτών, οι οποίοι βρίσκονται στην κορυφή του κράτους. Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός το ότι ο ρωσικός λαός δεν ενδιαφέρεται για αυτόν τον πόλεμο, αδιαφορεί για την έκβαση και τους λόγους που οι Ρώσοι θέλουν να κατακτήσουν την Ουκρανία.
Κι ενώ στη Σοβιετική Ένωση υπήρχε μία ιδεολογία, την οποία ενστερνιζόταν μαζικά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, αυτό το χαρακτηριστικό λείπει σήμερα, καθώς κυριαρχεί η εγωιστική ανάγκη για την απόδειξη δύναμης από των Ρώσο πρόεδρο. Οι άνθρωποι απλώς κυβερνώνται από μια κλειστή ελίτ. Κι εδώ έχουμε την κλασική -για αυτοκρατορίες- περίπτωση όπου ο αυτοκράτορας απλώς θέλει να αυξήσει τα πλούτη για τον ίδιον και τα μέλη της ολιγαρχίας.
Ο μεγάλος σκοπός του Βλ. Πούτιν είναι να αρνηθεί την ύπαρξη του ίδιου του ουκρανικού έθνους και να το απορροφήσει μαζί με το κράτος. Ωστόσο, για να το επιτύχει αυτό δεν αρκεί να κατακτήσει την Ουκρανία, αλλά πρέπει και να την κρατήσεις κατακτημένη. Όλο αυτό το ονειρεύτηκε χωρίς δεύτερο σχέδιο, λόγω της πεποίθησής του ότι οι Ουκρανοί θα αποδεχτούν αμαχητί αυτή την επιβολή. Στην πραγματικότητα από την επίσκεψη μου στο Κίεβο και την Ουκρανία το 2018 αντιλήφθηκα ακριβώς το αντίθετο: Οι Ουκρανοί έχουν αίσθημα πατριωτισμού αλλά συχνά και εθνικισμού για την ανεξάρτητη ύπαρξη, ιστορία, κουλτούρα και κράτος της Ουκρανίας.
Η Ρωσία ενίσχυε για δεκαετίες ομάδες με όπλα που σκότωναν Αμερικανούς, και σήμερα αντιδρά για το ενδεχόμενο στήριξη των Ουκρανών με πολεμικά αεροπλάνα από τις Η.Π.Α. υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για εχθρική κίνηση που θα οδηγήσει σε πόλεμο. Οι Ουκρανοί είναι αληθινό έθνος και θέλουν με κάθε κόστος να είναι ανεξάρτητοι. Το μόνο που κατάφερε ο Βλ. Πούτιν είναι να σπείρει μίσος στην καρδιά του κάθε Ουκρανού. Κάθε μέρα που αυτός ο πόλεμος συνεχίζεται, κάθε μέρα που ένας ακόμη Ουκρανός άμαχος ή στρατιώτης πέφτει νεκρός, αυτό το μίσος θα φουντώνει όλο και περισσότερο και πλέον μπορεί να κρατήσει για ολόκληρες γενιές.
Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι δεν μισιούνταν πριν τον Βλ. Πούτιν. Ήταν αδέρφια. Και τώρα εξαιτίας του είναι εχθροί. Αυτή είναι η κληρονομιά που θα αφήσει πίσω του ο Ρώσος Πρόεδρος.
Αν αυτός ο πόλεμος δεν σταματήσει σύντομα, όλοι θα υποφέρουν, όχι μόνο οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι. Τις τελευταίες δεκαετίες ζήσαμε μια πρωτοφανή περίοδο ειρήνης γεγονός που αποδεικνύεται από τους προϋπολογισμούς των ευρωπαϊκών κρατών που πρόβλεπε για στρατιωτικές δαπάνες σχεδόν το 3%. «Σκεφτείτε ότι κάποτε, την εποχή των αυτοκρατοριών, αυτό ήταν τουλάχιστον το 50% του προϋπολογισμού». Μέσα σε μερικές ημέρες είδαμε τη Γερμανία να διπλασιάζει αυτό το ποσοστό. Το ίδιο έκανε η Ελλάδα με την ανακοίνωση από τον υπουργό εθνικής αμύνης για αγορά αρμάτων μάχης léopard, κατευθυνόμενων βλημάτων, αναβάθμισης των F16 και κορβέτες, ενώ το ίδιο θα κάνουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πράγμα λογικό καθώς ο φόβος είναι αληθινός. Δυστυχώς ως αποτέλεσμα λιγότερα χρήματα θα δαπανούνται για την παιδεία και την υγεία.
Στο σημείο αυτό, καταλήγοντας τις σκέψεις μας οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι τα τελευταία χρόνια στη Δύση υπήρχε ένας «πόλεμος κουλτούρας» μεταξύ αριστερών και δεξιών, μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών δυνάμεων. Ευελπιστούμε ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία ίσως φέρει ειρήνη σε αυτόν τον άτυπο «πόλεμο» και αλλαγή τακτικής από κόμματα, κυβερνήσεις, διανοούμενους και άλλους. Αυτό ίσως συμβεί γιατί όλοι ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι εξελίσσεται κάτι τόσο συντριπτικό που με δυσάρεστο τρόπο αναδεικνύει πολύ μεγαλύτερα θέματα στον κόσμο από αυτές τις «άτυπες» αντιπαλότητες στο εσωτερικό των δυτικών δημοκρατιών. Έστω και αν κατά δήλωσή τους οι δεξιοί μπορεί να κόπτονται για τις αξίες του έθνους και οι αριστεροί για τις αξίες του φιλελευθερισμού, όταν βλέπουν τους Ουκρανούς να παλεύουν για την επιβίωσή τους, καταλαβαίνουν ότι οι αξίες τους δεν είναι τόσο αντίθετες όσο πίστευαν. Ίσως, λοιπόν, μπορούν να βρουν κοινό έδαφος για το πώς θέλουν να προχωρήσει η χώρα τους…
Τέλος, η Ρωσία του Βλ. Πούτιν δεν είναι η Σοβιετική Ένωση. Είναι μία πολύ μικρότερη και πιο αδύναμη χώρα… Σε καμία περίπτωση δεν είναι όπως τη δεκαετία του ‘60, που εκτός από τη Σοβιετική Ένωση είχες και σύσσωμο το ανατολικό μπλοκ να τη στηρίζει. Σήμερα είναι πιο εύκολο να την απομονώσεις, καθώς είναι πολύ ευάλωτη στις κυρώσεις κάθε είδους, κυρίως τις οικονομικές. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι οι κυρώσεις που ήδη επιβλήθηκαν από τους Δυτικούς θα λειτουργήσουν σαν από μηχανής θεός που θα σταματήσει τα τανκς. Χρειάζεται χρόνος. Ωστόσο, η Δύση είναι σε θέση να «συνετίσει» τις αυτοκρατορικές ορέξεις της Ρωσίας με αυτές τις κυρώσεις πολύ πιο εύκολα και δυνατά από ό, τι στο παρελθόν. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα αλλάξει εκτός από το χάρτη της Ενωμένης Ευρώπης και τις πολιτικές – στρατηγικές των κρατών μελών έναντι των ίδιων των Βρυξελλών αλλά και του ΝΑΤΟ.
